Bugün ki yazımızın konusu Güneş paneli geri dönüşümü üzerine Deutsche Welle Planet A ekibi tarafından hazırlanmış İlginç bir video. Kısa bir araştırmayla PV Magazine’de yayınlanan bir makaleye ait bilgileri de derleyerek; her iki kaynaktan edindiklerimizi paylaşmak istedik. Öncelikli olarak isterseniz videoyu aşağıdan izleyebilir ya da doğrudan yazımızı okuyabilirsiniz.
Bildiğiniz üzere, güneş panellerinin kullanım ömrünün 20-30 yıldır ve dünya üzerine bulunan fotovoltaik panellerin gün geçtikçe daha da önemli bir atık sorunu oluşturacağı aşikar. Şu anda FV güneş panellerinin sadece küçük bir kısmı geri dönüştürülüyor ve %80’inin çöplüklere gittiği tahmin ediliyor. Bu durumun olumsuz çevresel etkileri bir yana, değerli metal israfı ve “geri dönüşümün emisyon azaltma potansiyelinin kaçırılması” gibi önemli sorunlara yol açtığını görüyoruz.
Bu durum karşısında Fransız Alpleri’nde bulunan Rosi Recycling şirketi güneş paneli geri dönüşümünde öncü bir rol oynuyor. Rosi Şirketi, Avrupa’daki ilk güneş paneli geri dönüşüm tesislerinden biri olarak öne çıkıyor. Şirket, 2022 itibarıyla Fransa’da tek, Avrupa’da ise iki tesisten biri konumunda. Rosi Firmasının detayını “sır” olarak sakladığı, özel patentli güneş paneli geri dönüşüm süreci üç ana adımdan oluşuyor:
- Ön İşlem (Termal İşlem): Öncelikle Polimerleri(plastik)uzaklaştırmak için termal işlem kullanılıyor. Paneller büyük özel bir fırında 400 santigrat derecede 1,5 ila 6 saat ısıtılıyor. Bu işlem, panellerdeki plastikleri gaza dönüştürüyor. Tehlikeli gazları ve egzoz dumanlarını beş aşamalı bir filtreleme sisteminden geçirerek sadece CO2 ve su buharı salınımını sağlıyor. İşin püf noktasıda denilebilecek bu termal işlem yani piroliz oksijensiz ortamda çalışıyor. Bu sayede polimerler yakılmak yerine ayrıştırılıyor.
- Mekanik Ayırma: Malzemeleri ayırmak için mekanik ayırma teknikleri kullanılıyor. Isıl işlemden geçmiş paneller, bakır ve cam gibi bileşenleri ayırmak için bir dizi makineden geçiriliyor. Tipik bir güneş panelinin ağırlıkça yaklaşık %76’sının cam, %10’unun plastik, %8’inin alüminyum, %5’inin silikon, %1’inin bakır ve %0,1’inin gümüş olduğu belirtiliyor. Bu adımda cam, silikon ve çerçevelerin ayrıldığı ve daha sonra saflaştırma işlemine tabi tutulduğu ekleniyor.
- Kimyasal İşlem (Kimyasal Metal Ayırma): Metalleri ayırmak için kimyasal işlem uygulanıyor. Fotovoltaik hücreler, silikon ve gümüşü ayırmak için 5 ila 8 kimyasal yaş banyosundan geçiriliyor. Rosi’nin organik çözücüler ve güçlü asitler yerine fotovoltaik hücreleri işlemek için farklı bazlarla özel koşullar kullandığı belirtiliyor. Bu kimyasal işlemler “hafif reaktifler” kullanılarak yapılmaktadır ve çevresel etkiyi minimize etmeye odaklanılmıştır.
Firma termal ve kimyasal geri dönüşüm adımlarının birleşimi sayesinde cam, alüminyum ve bakırın %99’unu, silikonun %90’ını ve gümüşün %95’ini geri kazanabildiğini iddia ediyor. Bu, her güneş panelinden yaklaşık 1 dolarlık gümüş elde ettikleri anlamına geliyor. Geri kazanılan diğer malzemelerin (cam, alüminyum, bakır ve silikon) değerinin yaklaşık 10 dolar daha olduğu da belirtiliyor. Firma bu yüksek geri kazanım oranlarıyla piyasadaki en iyi performans gösteren geri dönüşümcülerden biri sayılmaktadır.
Firma yıllık yaklaşık 3.000 ton güneş paneli işleme kapasitesine sahip; ancak bu miktarın, önümüzdeki yıllarda beklenen milyonlarca ton atıkla karşılaştırıldığında hala az olduğu söylenebilir. Ancak şirketin, 2025’in sonuna kadar Almanya’da yılda 30.000 ton işleyebilecek 10 kat daha büyük bir tesis kurmayı planladığı ve bu yeni tesisin inşasının devam ettiği ve Avrupa’da daha fazla tesis açmayı hedeflediği belirtiliyor.
İlgili video’da güneş panellerini geri dönüştürmenin maliyetinin, çöpe atmaktan daha yüksek olduğu söyleniyor. ABD Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bir güneş panelini çöpe atmanın maliyetinin 5 doların altında iken, geri dönüştürmenin maliyetinin 15 ila 45 dolar arasında değiştiği belirtiliyor. Fransa’da ise, güneş paneli ithalatçıları veya satıcılarının, panellerin kullanım ömürlerinin sonunda uygun şekilde bertaraf edilmesini sağlamak için geri dönüşüm şirketlerine bir ücret ödemek zorunda olduğu bilgisi veriliyor. Makalede, Fransa’daki bu yasal düzenlemenin, Rosi gibi geri dönüşüm şirketlerinin büyümesi için önemli bir itici güç olduğu vurgulanıyor.
Günümüzde FV Panel teknolojilerinde kullanılan silikonun, 20-30 yıl önce kullanılan silikondan daha yüksek saflıkta olması gerektiği için geri dönüştürülen silikon, ne yazık ki yeni FV paneller oluşturmak için doğrudan kullanılamayacaktır. Geri kazanılan silikon ikincil alüminyum üretiminde katkı maddesi olarak kullanılabileceği gibi, bu sayede alüminyum üretiminin çevresel etkisinin azaltılabileceği ön görülüyor. Firma, diğer geri kazanılan malzemelerini otomotiv, inşaat ve elektronik endüstrilerine satmaktadır.
Video da, gözümü çarpan en önemli detaylardan biri güneş paneli geri dönüşümünü kolaylaştırmanın bir diğer yolunun da, panelleri geri dönüştürülmelerini basitleştirecek şekilde yeniden tasarlamak olduğunu belirtiyor.
Örneğin, Hollanda Uygulamalı Bilimsel Araştırma Örgütü’nün, polimerlere bir tür tetikleyici ekleyerek geri dönüşüm sırasında ayrılmalarını kolaylaştıran bir “ayırma kapsülü” geliştirdiği anlatılıyor.
ABD Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı’nın ise, tüm plastikleri ortadan kaldırarak ve camı doğrudan birbirine kaynaklayarak daha da ileri gittiği bilgisi veriliyor. Makalede, bu tür “tasarım için geri dönüşüm” yaklaşımlarının, güneş paneli endüstrisinin sürdürülebilirliğini artırmak için kritik öneme sahip olduğu vurgulanıyor.
Videonun Vurucu İstatistik Noktaları:
- FV Güneş panellerinin sadece küçük bir kısmı geri dönüştürülüyor.
- Geri kalan %80‘i çöplüklere gidiyor.
- Tipik bir güneş panelinin ağırlıkça yaklaşık %76’sı cam, %10’u plastik, %8’i alüminyum, %5’i silikon, %1’i bakır ve %0,1’i gümüştür.
- Rosi Şirketi, cam, alüminyum ve bakırın %99’unu, silikonun %90’ını ve gümüşün %95’ini geri kazanabildiğini belirtiyor.
- Her güneş panelinden yaklaşık 1 dolarlık gümüş elde ediliyor.
- Geri kazanılan diğer malzemeler yaklaşık 10 dolar değerinde.
- Rosi Firması yılda yaklaşık 3.000 ton güneş paneli işleyebiliyor.
- Güneş panelini çöpe atmanın maliyeti 5 doların altında iken, geri dönüştürmenin maliyeti 15 ila 45 dolar arasında.
Bu teknolojilerin her birinin farklı avantaj ve dezavantajlara sahip olduğu ve güneş paneli geri dönüşümünün verimliliğini ve çevresel etkisini artırmak için sürekli olarak geliştirildikleri de hem videoda hem de makalede vurgulanıyor. Özellikle Rosie gibi şirketlerin öncü çalışmaları ve yasal düzenlemeler sayesinde güneş paneli geri dönüşümünün gelecekte daha da önem kazanacağı ve yaygınlaşacağı öngörülüyor.
Not: Bu yazı Sentetik olarak oluşturulmuştur.
Murat Güven-Enerji-Üretim-Solar-Danışmanlık sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
