Kıraathanede Fotovoltaik Hücre Fabrikası Kurmak

“tünli künli yeti ödüşke subsız keçtim [geceli gündüzlü yedi günde susuz geçtim”  [ Orhun Yazıtları, 735]

“Işık” kelimesi Nişanyan sözlüğe göre eski Türkçe’de “yaşu”-“aydınlanmak, parlamak” fiilinden evrilmiştir  ve yine aynı anlama gelen yaru- fiili ile eş kökenli bir kelimedir.  Güneş kelimesi ise M.S. 1310 yılından önce İbni Mühenna’ya ait Lugat’ta Küneş: Aş-şams olarak karşılığını bulmuş. Kökenine baktığımızda eski Türkçe’de yazılı örneği bulunmayan *küne- “gün ışımak” biçiminden Türkiye Türkçesinde +Iş ekiyle türetilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe kün, “gün” sözcüğünden Türkiye Türkçesinde +(g)A- ekiyle türetilmiştir. Sözcüğün kök anlamı “aydınlık” olsa gerekir. Eski Türklerin hem süre birimi olarak hem de görülebilir ışığı betimlemek adına Ay sözcüğü temelinde kelimeler türettiğini de biliyoruz.

Bugün ki Moğolistan’ın Orhun nehrinin eski yatağına yakın bozkırlarının sessizliğinde henüz bir tigin (prens) iken sonsuzluğa doğru kelimeleri ince ince işleyen ve tahta oturduğunda kendisine tüne(gece) yaşu (ışık) olduğundan dolayı olsa gerek “AY KAAN” ismi verilen Yollıg Tigin’in dediklerinden birkaç cümleyi Güneş Enerjisinden Elektrik üretim sektörünün gerçek anlamda ilk kez bir hücre ütetim fabrikası kurularak Anadolu’ya kazıklarının çakıldığı bu zamanda bir yerlerde hatırlamak lazım sanırım.  Babası Bilge Kağan ve Amcası Kül Tigin adına abideleri hazırlayan AY KAĞAN, Bilge Kağan anıtının güneş görmeyen ve dolayısıyla daha az zarar görmüş “kuzey” yönünde babasının ağzından dökülen hangi cümleleri yazmış bir bakalım:

Çin halkının sözleri tatlı ipekli kumaşları yumuşak imiş. Tatlı sözlerle, yumuşak ipekli kumaşlarla kandırıp uzak halkları öylece yaklaştırırlar imiş. Tatlı sözlerine, ipekli kumaşlarına aldatıp Türk halk, çok sayıda öldün! Türk halkı, mutlak öleceksin! Güneyde Çuğay dağlarına Töğültün ovasına yerleşeyim dersen, Türk halkı mutlak öleceksin! İnsanlar şöylece akıl verirlermiş: “Uzakta isen Çinliler ipeklinin kötüsünü verirler, yakındaysan ipeklinin iyisini verirler” diye öğretirlermiş.[1]

Tabi o 30 tatar ve 9 (dokuz) beyin meclisinden çıkalı, damgasız atların sırtından ineli, 40 yiğitle Çin seddini inleteli epey bir zaman geçtiğinin farkındayım. Lakin at sırtı konforundan ziyade televizyon konforunda Çin Malı Hücre Fabrikası açılışını izlerken “Diriliş Ertuğrul” dizisi sayesinde kendinden geçmiş abilerimiz gibi kılıç kuşanıp, Çin Seddini aşarak tedarikçi firmanın kapılarını zorlamak geldi içimden.

Koreli’ye Sırtını Dönüp, Çin’liye Sarılmak

Koreli ortağı ile yolları ayırdıktan sonra hızlı bir yapılanma sürecine girip öz be öz Çin Malı üretim hattıyla Çin Devletine ait bir firmayla[2] yola çıkan Türkiye’nin- kendi ifadelerine göre- ve hatta Dünya’nın ilk ve tek tam entegre Hücre fabrikası açıldı malumunuz. Enerji alanında bağımsızlığa yönelik önemli adımlardan biri olan bu yatırımın ayrıntıları kamuoyuyla pek paylaşılmasa da 1000MW’lık YEKA 1-GES ihale şartnamesinin ve sözleşmesinin derinliklerinde yazan ayrıntılarından fabrikayla ve taahhüt edilen 1000MW’lık YEKA GES ile ilgili kronolojik olaylar silsilesi şu şekilde:

	YEKA-1 GES’in Kronolojisi	Tarih	Kaynak
1	YEKA-1 GES İhale Tarihi – Yerli Üretim Karşılığı Tahsis (YÜKT) 1000MWe Karapınar	20.03.2017	İhale haberi
2	YEKA-1 GES Sözleşme İmza Tarihi	15.09.2017
3	YEKA-1 GES FV Modül Fabrika Bina İnşasına başlanması	13.08.2017	https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/ilk-yerli-gunes-enerjisi-panel-fabrikasi-ankarada-kuruluyor/883360
4	YEKA-1 GES Güney Koreli ortakla Ortaklık Bozulması	13.03.2019	https://www.enerjiportali.com/yeka-ges-1-in-gunes-paneli-uretim-fabrikasi-insasi-basladi/
5	YEKA-1 GES Süre uzatımı alınması (Meşhur 17 Temmuz Torba Yasası Hani şu “Lisanssız GES Affı”nın da çıktığı)	17.07.2019	https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/07/20190719M1-1.htm
6	YEKA-1 GES FV Modül Fabrikası SÜPER TEŞVİK Alması	4.09.2019	https://www.enerjiportali.com/wp-content/uploads/2019/09/kalyon-enerji-super-te%C5%9Fvik.pdf
7	YEKA-1 GES için CETC isimli Çin Hücre Üretim Makineleri imalatçısı firmayla anlaşma	28.10.2019	https://www.enerjiportali.com/yeka-ges-1-icin-yeni-bir-anlasma-yapildi/ “Hanwha ile olan yanlış tercihi CETC ile düzeltiyoruz” : Yeşil Ekonomi (yesilekonomi.com)
8	YEKA-1 GES Karapınar şantiye sahasının kurulması	8.11.2019	https://www.dailymotion.com/video/x7nqvzr
9	YEKA-1 GES Karapınar 1000 MW Güneş Enerji Santrali 400/33 kV ve 154/33 kV Trafo Merkezlerinin anahtar teslim sözleşmesi … 22 Kasım 2019 tarihinde imzalandı.	22.11.2019	https://www.geselektrik.com.tr/tr/haber/yeka-1-1000mw#:~:text=Konya%20ili%20Karap%C4%B1nar%20il%C3%A7esine%20kurulacak,22%20Kas%C4%B1m%202019%20tarihinde%20imzaland%C4%B1.
10	YEKA-1 GES FV Modül Fabrika İnşasının tamamlanması ve Makine ve Tesisat  kurulumu için iş başı verilmesi	12.12.2019	https://www.enerjiportali.com/yeka-ges-1-in-gunes-paneli-uretim-fabrikasi-insasi-basladi/
11	YEKA-1 GES FV Modül Fabrika açılışı	19.08.2020	https://www.enerjiportali.com/ilk-entegre-gunes-paneli-uretim-tesisi-acilis-toreni-canli/

İlgili Şartnamede ve sözleşmede geçen genel Şartları inceleyelim:

1. En az 500MWp/Yıl kapasiteli FV Güneş Modülü Fabrikası kurulacaktır.
2. Bu Fabrikanın en asgari üretimi “Karapınar 1000 MWe GES” için 1000MWe kurulu gücünde panel üretimi olacaktır. Bu panellerin ilk 500MW’ı en az %65 yerli, ikinci 500MW’ı ise %75 yerli olacaktır.
3. Burası çohğ önemli İş yeterliliği maddesi: Panel Fabrikası kuracak firmanın en az 01/01/2014 ile 30/06/2016 tarihleri arasında ingot üretimi hariç diğer üretim aşamaları/işlemleri entegre olarak asgari 3000MWp FV Güneş Modülü üretmiş olmalıdır.
4. Fabrika bünyesinde AR-GE merkezi kurulacak, bu merkezde en az 100 Teknik personel çalışacaktır. Bu 100 personelin en az 80’i T.C. kimlik belgeli olacaktır.
5. FV Güneş Modülü Fabrika’sını sözleşme imzasına istinaden 18 ay içinde tamamlayacak.
6. Karapınar GES’i Fabrika’nın Kuruluş Tarihinden itibaren 36 ay içinde tamamlayacak
7. Karapınar GES’in elektrik satış fiyatı açık eksiltme doğrultusunda 6,99USD-cent/kWh olacak.
8. Karapınar GES’in tarife desteği sözleşmenin imzasını takip eden 15 yıl süresince verilir. Yani tesis elektrik satmaya başladığında değil, sözleşme imzalandıktan sonra geri sayım başlamış olur.

İşin aslına bakarsanız Enerji devi Güney Koreli ortakla limoni ayrılık olmasa normalde 15.09.2017 tarihinde yapılan sözleşmeye istinaden en geç 18 ay sonra yani 10.03.2019 tarihinde FV Modül (Şartnamede geçen kavram-bana göre “panel”) Üretim tesisinin ve AR-GE merkezinin bitirilmiş olması gerekiyordu. Lakin O tarihten tam 3 gün sonra Güney Koreli ortakla Yerli Ortak ayrıldıklarını haber verdiler. Bu durumda imzalamış oldukları sözleşmeye göre ne olması gerekirdi? İlgili Sözleşmenin “Madde 16- Taahhüdün yerine getirilmemesi ve gecikme halinde uygulanacak cezalar” başlıklı maddesine uygun olarak YEKA yönetmeliği ve Şartnamede belirlenen cezalar uygulanmalıydı.

Yaşanan gecikmeye istinaden şartnamede belirtilen cezaya baktığımızda korkunç bir gerçekle karşılaşıyoruz. İlgili Şartnamenin Madde 5.FV modül fabrikasının özellikleri başlıklı maddesinin 6. Fıkrasına istinaden iş programında belirtilen tarihten -yani benim hesabıma göre en son tarih- 10.03.2019 tarihinden itibaren ilk 20 gün sonunda tatlı tatlı uyarılır, 20. Günden sonra ilgili tüzel kişiye ihtar çekilir, ihtara rağmen gecikmenin bir sonraki ilerleme raporunda giderilmemesi ve gecikmelerin nasıl giderileceğine dair bir plan sunulmaması, toplam iş süresinin 60(altmış) iş gününden fazla uzatması halinde günlük 15.000 (onbeşbin) ABD doları gecikme cezası Fabrika kurulumunun tamamlanarak işletmeye alınıncaya kadar uygulanır. Evet 10.03.2019 tarihinden itibaren 60 iş günü sayarsak yaklaşık 18.05.2019 gününden itibaren her gün 15.000USD cezanın işleme alınması gerekiyordu. İlgili projeye süre uzatımı verilen meşhur Torba yasa tarihi olan 17.07.2019 [3]tarihine kadar her gün 15.000 USD, nerden baksan iyi para.

Tesadüf bu ya 18.05.2019 tarihinden 17.07.2019’a kadar tam 60(altmış) gün var ve araştırmalarım kadarıyla böyle bir cezanın uygulandığına dair herhangi bir haber ya da duyuru yok.  

Ayrıca konu cezalara gelmişken Şartname’de en önemli  iş yeterliliği unsurlardan biri olan 2014-2016 yılları arasında en az 3000MWp FV Panel üretiminin de Koreli ortağın vedasıyla otomatikmen yok olduğu ve dolayısıyla çiğnendiği gerçeği ortaya çıkıyor ki; ihalenin yapıldığı 20 Mart 2017 tarihinde katılım sağlayan

• Limak-CME- Hareon Solar Ortak Grubu(LCH): 7,90 USD-Cent/kWh (Beşinci Turda çekildi); 
• Çalık-Solar Giga Ortak Girişimi(ÇSG): 7,89 USD-Cent/kWh (Altıncı Turda çekildi);
• ACWA-Kibar Holding-Chint Ortak Girişimi(ACK):7,05 USD-Cent/kWh (ne hikmetse 18. Turda çekildi) [4]

3 fildişi gibi ortak girişimin ne suçu vardı diye sorası geliyor insanın. Bana sorarsanız böyle bir iş yeterliliği şartının aranması pek keyifli olmasa da yabancı yatırımcı çekmek isteyen bir ülke için fena bir strateji sayılmaz. Fakat strateji tutmuyor, ama ihale şartnamesine aykırılıkla alakalı ne yasalar ne şartnameler işletiliyor ya da bilmiyoruz.

Velhasıl kelam Çin’li devlet firması China Electronic Technology Corporation(CETC) ile bildiğimiz üzere sadece EPC (Taahhüt) ve 2 yıl işletme anlaşması yaptılar[5], firmanın doğal olarak ortaklık yapısına herhangi bir katkısı yok. Ayrıca tasarım firması Prota[6] ve İngot makine üreticisi Jingsheng[7] ile de sadece tedarik anlaşmaları mevcut, zaten bu firmaların panel üretim hikayeleri yok. Yani şartnamede belirtilen 3000MWp iş yeterliliğini en az %51 ortaklıkla sağlayabilecek herhangi bir firma ortalıkta görünmüyor. İhaleyi kazanan firma bizzat kendisi 2014-2016 yıllarında var olan ilgili iş yeterliliğine sahip bir firmayı satın alıp, idareye beyan ettiyse bilmem; ama böyle bir durum ortada yoksa, zamanında ihaleye girmiş olan muhteşem üçlüye buradan selamları mı iletir ve atı alan Çin’linin üsküdarı geçtiğini bildiririm.

Bu arada sözleşmenin imzasına istinaden 15 yıllık tarife desteği başlamış sayılıyor, sözleşme tarihi olarak gerek basından bulduğum beyanlar gerekse de ilk ortaklığın kurulduğu firmanın kuruluş tarihi olan 15.09.2017 tarihini referans aldığımızda bugün itibariyle 1077 günü yani 3 yılı geçmiş durumdadır.Yani bugün itibariyle 12 yıl desteği kalmış durumda. Bu durumda Güneş Enerjisi Santralinde yaklaşık 3.500.000 adet güneş paneli olacağı, kapasitenin peyderpey devreye gireceği bilgisi doğrultusunda fabrikanın açılış tarihi olan 19.08.2020 tarihinden itibaren bir 3 yıl daha tam gelir elde edemeyeceği ön görülebilir. Lakin kurucu firmanın kısmi kabul yaptırarak ilk yıldan itibaren 6,99USD/kWh’tan satışa başlayacağı söylenebilir. Fakat 17.07.2019 tarihinde çıkan torba yasayla YEKA-1 GES ihalesini alan firmanın sözleşmesinin de otomatikman yenilendiği var sayılırsa; bu durumda tarife desteğinden kaynaklı gecikmesi yaklaşık 407 gün bilemedin 1 yıl 6 ay civarı olacaktır, bu durumda kalan tarife desteği süresi 13,5 yıl olacaktır.

Aşağıdaki tabloda İlk 3 ay sonunda 100MW panel üretip 6. Ay sonunda 200MW devreye koyacakları yönünde “aşırı kaba” bir projeksiyonla tam kapasiteyle ilk üretimini tamamlayabileceği 2025 yılında toplamda 350.000.000 USD gibi bir ciroya ulaşacaklarını ön gördüm. İlgili torba yasayla şayet iltimas geçildiyse eğer; 2025 yılından itibaren tarife desteği için halen 9 yıl gibi bir süresi mevcut. Bu durumda GES’in  2025-2034 yılı toplam cirosu 1 milyar USD’ye ulaşıyor ki, nerden baksan iyi para ?

2024 yılından itibaren de 700MW’lık (200MW ek kapasite tahsis edebilecek esneklikte inşa edildiği belirtilmiş Genel Müdürü tarafından) Panel ve Hücre üretim kapasitesiyle de ayrıca cirodan ciroya koşabilecekleri, borsa da cirit atabilecekleri ön görülebilir. Lakin 2024 yılında teknoloji nereye gelir, 2020 yılının Güneş Hücresi teknolojisi satılabilir olur mu orası muamma?

15 yıllık mecburi AR-GE hizmeti

Ama iş tam bu nokta da AR-GE imdatlarına yetişiyor. O tarihte ortada devasa bir AR-GE merkezi, 200 MW eklenebilir üretim kapasitesi, en az 4 yıl deneyimli bir firma olacak. Ve bu firma Saf silisyumu eritebilecek, döküm tekniği kullanarak kristal bloğu yani ingot üretecek, İngot’u dilimleyip Wafer (Hücre Öncesi Yarı Mamul) hazırlayacak, Wafer’i iletken malzemelerle kaplayıp FV Güneş Hücresi elde edecek, bu güneş hücrelerini birleştirip, lamine ederek FV Güneş paneli üretecek. FV Güneş Hücresi ve panel üretim süreçleri aşağıdaki aşamalardan oluşur.[8]

1. Silisyum Üretimi
2. İngot Üretimi
3. Wafer Üretimi
4. Güneş Paneli Hücresi (Cell) Üretimi
5. Güneş Paneli Üretimi

AR-GE Merkezinde bulunan 100’ü aşkın yetkin personel ise boş durmayacak, şartnameye göre ilk yıl asgari 2 milyon USD, ikinci Yıl 5 milyon USD ve üçüncü yıl ile sonrasındaki her bir yıl için 10 milyon USD bütçeli AR-GE merkezinde; FV Hücre/Modül Verimlilik artış teknikleri, Yarı İletken proses teknikleri, enerji depolama sistemleri, chip teknolojisi proses teknikleri, çok katmanlı hücre teknolojisi vb. alanlarda harıl harıl çalışacak ve 15 yıl sonunda o kadar bütçe ve şartnamede yer alan ceza korkusuna istinaden  “elbette” ve “mecburen” ortaya yeni bir ürün koyacak.  Mecburi bir görev ortamında insanlar araştırıp geliştirebilir mi, firmanın ekonomik olarak zora düştüğü bir dönemde her yıl 10 milyon USD gibi ek bir bütçeyi nereden bulup buluşturacağı konuları şartname ve sözleşme de havada kalsa da umarım dolu dolu bir AR-GE merkezi ortaya çıkar da gurur tablosuyla göğsümüzü kabartarak işte benim hücre fabrikam diyebiliriz.

Zenginin Hücre Fabrikası, Züğürdün Çenesini Yorar

Salgın, savaş, yangınlar, selller, fırtınalar,savaş çanları ve kriz ile bezeli şu kötü dönemde böylesine önemli bir panel fabrikasının açılışını canlı yayında gururla izlerken ekranda verilen tanıtım filminde “1,4 milyar USD”[9] tutarında olağanüstü bir yatırım tutarının varlığını gördüm ve yine nerden baksan iyi para dedim.

İyi Kötü parmak hesabım vardı ve gerçekten o kadar tutar mı diye kendimce hesap yapayım dedim. Öncelikle 1000MW’lık GES’in işletmecisi olacak GÜNEŞ ENERJİSİ A.Ş. firmasının ticaret siciline baktığımda 24.04.2020 tarihli tescil edilen 195 milyon TL’lik bir sermaye gördüm, sonra yine aynı hissedarların kurduğu üretim ve fabrikadan sorumlu GÜNEŞ TEKNOLOJİLERİ A.Ş.’nın 02.01.2020 tarihli son sermayesine baktığımda 375.300.000 TL bir sermayeye sahip olduğunu tespit ettim.[10] Yakın zamanda sermaye artırımı söz konusu değilse eğer toplam sermaye 570,3 milyon TL, ilgili tarihteki kurlara göre 84.333.085 USD’lik bir sermayeden bahsetmek mümkün. Sadece YEKA-1 GES başvuru dosyasında 50 milyon USD kesin, süresiz ve limit dışı teminat veren bir firma için 85 milyon USD pek büyük bir miktar sayılmaz, hele hele 1,4 milyar USD’nin %10 ‘u bile değil. Keza sözleşmenin 12.3 sayılı maddesine   göre fabrika açılışıyla, yani resmi tescil tarihi olan 29.06.2020 tarihinde (torba yasa ayrıcalıkları şayet geçerliyse eğer) ihale için verilmiş 50 milyon USD’nin %25’inin iadesi (12,5 milyon USD) devede kulak bile sayılmaz. 100 milyon USD bile etmiyor. Ama nerden baksan iyi para.

Peki 100 milyon USD sermayem olsa bu tesisi ve GES’i kurabilir miyim? İyi kötü makine parkurlarını, dikey entegre bir hücre fabrikasının genel ekipmanlarını, Çin’li firmaların hangilerinin bu işi yapabileceklerini, devlet güvenceli işlere yönelik sağlanan finansman olanaklarını, tesisin ve GES’in projesinin nasıl yönetilebileceğini, yukarıda bahsettiğim kısmi kabuller sonrası nakit akışı bilgisi ve yıllık tarife destekli sabit gelir kazanımının kaldıraç etkisi bilen bir “millet kıraathanesi” müdavimi olarak bence kurarım. Şimdi rahmetli Münir Özkul’un Ziyaa’sı modunda bir yatırım analizi tablosu sunayım:

Şimdi kıraathanede tükettiğim çay ve simit üzerindeki susamın yaratıcı etkileriyle daha zorlu bir yatırım analizine giriyorum. Yukarıdaki tabloda 2021-2025 yılları arası brüt nakit akışını yerleştirmiştim, 4 yılda 350 mio USD civarı bu devlet garantili nakit akışına göre Çin’li bir devlet firmasıyla (CETC) çalışmanın avantajını kullanır ve SINOSURE vb.bir fon üzerinden sadece makine grubu için Çin Devletine borçlanırım.

1000MW GES için benim hesaplarıma göre lazım olan 400 milyon USD içinse yerel birkaç devlet bankasının uzun vadeli kredisinin güvenli kollarına atlarım ve yavaş yavaş 3-4 yılda (şartnameye) uygun bir şekilde tesisimi kurarım.

Sonuç olarak elimde Gümrük ve KDV vergisi istisnası içeren, %100 vergi indirimi ile %70 Yatrım katkı oranı içeren, 10 Yıl Gelir Vergisi stopajı ve çalışan hiçbir personelime ait SGK işveren hissesi ödemediğim, Nitelikli personelim için 57 milyon TL’ye kadar doğrudan maaş desteği alabildiğim, toplamda 240 milyon TL’yi aşmayan enerji tüketim harcamalarımın %50 sini destekleyen, toplamda 300 mio TL’ye kadar azami 10 yıl boyunca çektiğim kredilerin faizi karşılayan SÜPER BİR TEŞVİK’im var. İlgili devlet bankaları 300 milyon TL faizli bir nakit akışı oluşturarak bana 2 yıl ödemesiz kredi verseler işimi görür. Çektiğim krediyle panel fabrikasından panel tedarik eder ve işletme sermayesine ve Çin’den gelme silisyuma boğarım.

Sonuç: Malı satan Çin’li, Makine Kredisini veren Çin’li, hammadde ve işletmeyi yürüten Çin’li, Know-How veren Çin’li, Parayı veren devlet bankası, Süper teşviki veren devlet, GES için araziyi veren devlet, 0,699USD-cent/kWh destek veren devlet, 100 bin m² boş bir binayı da normalde yapmam gerekenden çok  sonra teşvik belgemin nimetleriyle “yatırım katkı oranı ve vergi iadelerimle yapayım bari diyen ben.  

Göktürk’lerin bundan 1288 yıl önce hatırlattığı anıtlara kazıyarak hatırlattığı gibi “İnsanlar şöylece akıl verirlermiş: “Uzakta isen Çinliler ipeklinin kötüsünü verirler, yakındaysan ipeklinin iyisini verirler” ben gibi Çin’e aşırı uzak bir “kıraathane ekonomisti uzman” için 500 mio USD’den daha aza bitirilebilecek bir iş, tahminlerime göre Çin’in seddini çoktan aşmış bu büyük firmaya o kadar yakın ki “ipeklinin iyisi” 1,4 milyar USD’ye bitiriliyor. Tabi klavye önünde her türlü delikanlılığı yapmayı seven ben deniz bir garip kul olarak bu hesaplamaların hiçbirinin gerçeklerle ilgisi olmadığını beyan eder, ülkemiz için bu ve benzeri yatırımların gelmesini canı gönülden temenni ederim.

---

[1] Orhun anıtlarının günümüz Türkçesiyle çevirisi buradan okunabilir: http://www.orhunyazitlari.com/bilge-kagan.html

[2] İlgili Haber için: https://yesilekonomi.com/hanwha-ile-olan-yanlis-tercihi-cetc-ile-duzeltiyoruz/

[3] Torba yasa Madde 32 ile 6446 sayılı elektrik piyasası Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Sözleşme süre uzatımı ve devir” Geçici Madde 26  şu linkten okunabilir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/07/20190719M1-1.htm

[4] İhale yapıldığın gün verilen teklif ayrıntılarıyla ilgili haber: https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/karapinar-yekaya-en-dusuk-teklif-kalyon-hanwha-grubundan/775505

[5] İlgili İş birliği anlaşması: https://www.enerjiportali.com/yeka-ges-1-icin-yeni-bir-anlasma-yapildi/

[6] Fabrika Tasarımcısı firmanın Web sitesi: http://www.prota.com.tr/

[7]  Firmanın web sitesi belki lazım olur: http://www.jsjd.cc/en/products.aspx?cid=1057

[8]Özet bir Türkçe Kaynak için:  https://docplayer.biz.tr/2698076-Isparta-valglggg-gcgn-pv-uretgm-tesgslerg-tekngk-raporu.html

[9] İlgili sunum ve Açılış Videosu resmi periscope yayını şuradan izlenebilir: https://www.pscp.tv/TCEnerji/1ynKOqWMnRkJR?t=2m34s

[10] Ankara Ticaret Sicil Müdürlüğüne bağlı Firmaların Tic.Sicil gazetelerine üyelik ya da e-devlet üzerinden şu adresten bakılabilir: https://www.ticaretsicil.gov.tr/view/hizlierisim/ilangoruntuleme.php