Elektrohidrolik Şok Dalgalı Parçalama Teknolojisi ile Fotovoltaik Modül Geri Dönüşümü: Detaylı Bir İnceleme

1. Yönetici Özeti

Ömrünü tamamlamış fotovoltaik (PV) modüllerin artan miktarı, etkili geri dönüşüm teknolojilerine olan ihtiyacı giderek artırmaktadır.¹ Bu bağlamda, pv magazine tarafından yayınlanan bir makalede ⁴, kristal silikon PV panellerin geri dönüştürülmesi için umut vadeden yeni bir yöntem olarak elektrohidrolik şok dalgası parçalama (EHF) tekniği tanıtılmaktadır. Bu teknik, PV modüllerinin farklı malzemelerini ayırmak için şok dalgalarını kullanarak yüksek malzeme geri kazanım oranları, çoklu malzeme ayrımı ve değerli yan ürünlerin geri kazanılması potansiyeli gibi önemli avantajlar sunmaktadır. EHF teknolojisinin endüstriyel ölçekte uygulanabilirliği umut verici görünmekle birlikte, daha fazla araştırma ve geliştirme çalışmaları gerekmektedir. Sonuç olarak, EHF, sürdürülebilir PV geri dönüşümünün ilerletilmesinde önemli bir rol oynama potansiyeline sahiptir.

2. Giriş: Artan PV Modül Atığı Sorunu ve Yenilikçi Geri Dönüşüm Çözümlerine Duyulan İhtiyaç

Küresel güneş enerjisi pazarının son yıllardaki hızlı büyümesi, önümüzdeki on yıllarda ömrünü tamamlamış PV modüllerinin sayısında da önemli bir artışa yol açacaktır.¹ Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından yapılan projeksiyonlar, küresel PV atık hacimlerinin 2050 yılına kadar yüz milyonlarca tona ulaşabileceğini göstermektedir.² Bu durum, hem çevresel hem de ekonomik açıdan önemli sonuçlar doğurmaktadır. PV modüllerinde bulunan değerli metallerin ve diğer malzemelerin çöplüklere gitmesi, kaynak israfına ve potansiyel olarak tehlikeli maddelerin çevreye yayılmasına neden olabilir.⁹ Bu nedenle, PV modüllerinin etkin bir şekilde geri dönüştürülmesi, hem doğal kaynakların korunması hem de çevresel risklerin azaltılması açısından kritik öneme sahiptir.

Geleneksel PV geri dönüşüm yöntemleri, genellikle mekanik kırma, termal işlem (piroliz) ve kimyasal işlemler gibi adımları içermektedir.⁷ Ancak bu yöntemlerin de malzeme geri kazanım oranları, enerji tüketimleri ve çevresel etkileri açısından bazı sınırlamaları bulunmaktadır.⁷ Örneğin, piroliz yöntemi polimerleri yakarak kayıplara ve toksik dumanların oluşmasına neden olabilir.⁴ Bu sınırlamaların üstesinden gelmek için, daha verimli ve çevre dostu yeni geri dönüşüm teknolojilerinin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. İşte bu noktada, elektrohidrolik şok dalgası parçalama (EHF) tekniği, mevcut yöntemlere potansiyel bir alternatif olarak öne çıkmaktadır.⁴

3. Elektrohidrolik Şok Dalgalı Parçalama Tekniğinin Detaylı Açıklaması

Elektrohidrolik şok dalgası parçalama (EHF) tekniği, sıvı bir ortamda bulunan elektrik elektrotları arasında ark oluşmasıyla üretilen şok dalgalarına dayanmaktadır.⁴ Bu araştırmada kullanılan özel düzenekte, elektrik elektrotları yaklaşık 50 kV’luk bir güç kaynağına bağlanmakta ve sıvıya (suya) batırılmış, önceden işlenmiş PV modülü ile etkileşime girerek suda şok dalgaları oluşturmaktadır.⁴ Bu işlemden önce, PV modülünün alüminyum çerçevesi, harici bağlantı kutusu ve kabloları mekanik olarak ayrılmakta ve modül bir su jeti ile kesilmektedir.⁴ Bu ön işlemler, EHF işleminin temel panel malzemelerine odaklanmasına yardımcı olmaktadır.

Oluşan şok dalgaları, lamine yapıda olan PV modülü içerisinde yayılarak farklı malzemelerin ayrılmasına neden olmaktadır.⁴ Şok dalgalarının farklı malzemeler üzerindeki farklı etkileri, arayüzeylerde ayrışmaya yol açmaktadır. Parçalanma işleminden sonra, cam, arka tabaka, etilen vinil asetat (EVA), bakır (Cu) şeritler ve güneş hücreleri gibi farklı malzemeler, filtrasyon, ayırma ve farklı eleklerden geçirilerek sınıflandırılmaktadır.⁴ Elde edilen farklı boyutlardaki parçacıklar, sonraki aşamalarda çeşitli geri kazanım işlemleri için hazırlanmaktadır.

Araştırmada, bu teknik üç farklı panel tipi üzerinde denenmiştir: cam-arka tabaka, cam-cam ve camsız paneller.⁴ Cam-cam panellerin her iki yüzeyinde de cam tabakası ve EVA kopolimer bazlı bir katman bulunurken, cam-arka tabaka panellerin önünde cam ve arkasında polietilen tereftalat (PET) tabakası ve EVA kullanılmıştır.⁴ Camsız panellerde ise ön tarafta PET bazlı şeffaf bir tabaka ve arka tarafta opak bir arka yüzey ile yine EVA kullanılmıştır.⁴ Bu farklı panel tasarımları, teknolojinin çeşitli PV modülü türlerine uygulanabilirliğini göstermektedir.

Testler sırasında, paneller 2,5 x 2,5 cm veya 5 x 5 cm boyutlarında kesilerek EHF ünitesine 240, 480 veya 720 saniye süreyle yerleştirilmiştir.⁴ İşlem sonucunda elde edilen ürünler genellikle 1-5 mm boyutunda küçük cam parçaları, 250 μm’den büyük kaba toz ve çoğunlukla silikon (Si), alüminyum (Al) ve gümüş (Ag) içeren 250 μm’den küçük ince tozdan oluşmaktadır.⁴ Parçacıkların bu küçük boyutu, sonraki kimyasal işlemler için geniş bir yüzey alanı sağlayarak reaksiyon hızlarını artırma potansiyeli sunmaktadır.

Parçalanmış malzemelerden belirli elementlerin geri kazanılması için çeşitli kimyasal işlemler uygulanmıştır. Alüminyumu geri kazanmak için ince toz sodyum hidroksit (NaOH) ile işlenirken, gümüşü geri kazanmak için nitrik asit (HNO3) kullanılmıştır.⁴ Silikonun geri kazanılması sürecinde ise hidroflorik asit (HF) kullanılmış ve bu işlem sonucunda yan ürün olarak silikon tetraflorür (SiF4) gazı elde edilmiştir.⁴ Ayrıca, cam parçaları üzerindeki EVA ve PET’i ayırmak için potasyum hidroksit (KOH) çözeltisi kullanılmıştır.⁴ Bu kimyasal işlemler, EHF tekniği ile ayrılan malzemelerden değerli bileşenlerin yüksek verimlilikle geri kazanılmasını sağlamaktadır.

4. Elektrohidrolik Şok Dalgalı Parçalama Tekniğinin Avantajları

• Yüksek Geri Dönüşüm Oranı: Elektrohidrolik şok dalgası parçalama (EHF) tekniği, PV panellerinin ağırlığının %99,5’inden fazlasının geri kazanılmasını sağlayarak neredeyse tam bir geri dönüştürülebilirlik sunmaktadır.⁴ Bu yüksek oran, değerli malzemelerin önemli ölçüde geri kazanılması ve atık miktarının en aza indirilmesi anlamına gelmektedir.
• Çoklu Malzeme Ayrımı: Parçalama ünitesindeki ayrışmanın ardından cam, arka tabaka, etilen vinil asetat (EVA), bakır (Cu) şeritler ve güneş hücreleri gibi farklı malzemeler, filtrasyon, ayırma ve farklı eleklerden geçirilerek sınıflandırılabilmektedir.⁴ Bu entegre ayrım yeteneği, geri dönüşüm sürecini basitleştirebilir ve birden fazla uzmanlaşmış adıma olan ihtiyacı azaltabilir.
• Değerli Malzeme Geri Kazanımı: Ayrılan bu malzemeler daha sonra silikon (Si) ve gümüşün (Ag) kimyasal işlemlerle geri kazanılması için kullanılabilirken, cam ve Cu/Al/Ag kontakları saflaştırma ve eritme sonrası yeniden kullanıma uygun hale getirilebilmektedir.⁴ Değerli metallerin geri kazanılması, geri dönüşümün ekonomik olarak daha cazip hale gelmesine katkıda bulunur ve birincil kaynaklara olan bağımlılığı azaltır.
• İnce Parçacık Boyutu: Elde edilen ürünler genellikle 1-5 mm boyutunda küçük cam parçaları, 250 μm’den büyük kaba toz ve çoğunlukla Si, Al ve Ag içeren 250 μm’den küçük ince tozdur.⁴ İnce parçacık boyutunun, yüzey alanını artırarak hızlı kimyasal reaksiyonlara olanak tanıdığı belirtilmektedir.⁴ Bu durum, endüstriyel uygulamalarda işlem verimliliğini artırabilir ve kimyasal geri kazanım süreçlerini hızlandırabilir.
• Polimer Geri Kazanımı: Bu işlemin önemli bir avantajı, PV panelde kullanılan EVA ve polimer arka tabaka gibi çeşitli polimerlerin geri kazanılması ve bunların geri dönüştürülebilmesidir.⁴ Piroliz işleminde bu polimerler yanarak kaybolurken ve toksik dumanlar oluşurken, EHF tekniği bu polimerlerin geri kazanılmasını sağlayarak daha temiz ve daha az enerji yoğun bir alternatif sunmaktadır. Bu da PV panellerinden malzeme geri kazanımında neredeyse tam bir döngüselliğe yol açmaktadır.
• Ticari Öneme Sahip Yan Ürün: Silikon geri kazanımı sırasında yan ürün olarak silikon tetraflorür (SiF4) gazı oluşmaktadır.⁴ Bu gazın yarı iletken ve kimya endüstrilerinde çoklu kullanım alanları bulunmaktadır ve ticari öneme sahiptir. Bu işlem sayesinde gaz geri kazanılabilir ve gelecekteki kullanımlar için depolanabilir, bu da sürecin ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğine katkıda bulunur.
• Farklı Panel Tiplerinde Etkinlik: EHF tekniği, cam-arka tabaka, cam-cam ve camsız paneller gibi farklı panel tiplerinde etkili bir şekilde çalışmaktadır.⁴ Bu, teknolojinin çeşitli PV modülü tasarımlarına uygulanabileceğini göstermektedir ve farklı atık akışlarının işlenmesi açısından esneklik sunar.

5. Elektrohidrolik Şok Dalgalı Parçalama Tekniğinin Endüstriyel Uygulanabilirlik Değerlendirmesi

Araştırmacılar, elde edilen ince tozun (çoğunlukla Si, Al ve Ag içeren <250 μm) küçük boyutunun, yüzey alanını artırarak hızlı kimyasal reaksiyonlara olanak sağladığını belirtmektedir.⁴ Bu durumun, endüstriyel uygulamalarda işlem hacmini artırabileceği düşünülmektedir.⁴ Ayrıca, bu yöntemde piroliz süreçlerinde olduğu gibi polimerlerin yakılarak kaybolması ve toksik dumanların oluşması engellenerek, daha temiz ve daha az enerji yoğun bir alternatif sunulduğu vurgulanmaktadır.⁴ Bu özellikler, teknolojinin çevresel ve ekonomik açıdan endüstriyel ölçekte uygulanabilirliğini desteklemektedir.

Ancak, EHF teknolojisinin endüstriyel ölçekte uygulanabilirliği konusunda dikkate alınması gereken bazı faktörler bulunmaktadır. Öncelikle, laboratuvar ölçeğindeki başarıların büyük ölçekli sistemlere aktarılması mühendislik zorlukları içerebilir. Şok dalgalarının büyük reaktörlerdeki dağılımının ve etkinliğinin kontrol edilmesi, tutarlı sonuçlar elde etmek için kritik öneme sahiptir. İkinci olarak, EHF işleminin enerji tüketimi ve maliyeti, mevcut geri dönüşüm yöntemleriyle rekabet edebilmesi için optimize edilmelidir. Yüksek voltajlı ekipmanların işletilmesi ve suyun kullanımı gibi faktörler maliyeti etkileyebilir. Ayrıca, parçalama sonrası kimyasal geri kazanım süreçlerinin endüstriyel ölçekte verimli ve ekonomik bir şekilde uygulanabilirliği de değerlendirilmelidir. Silikon tetraflorür (SiF4) gibi yan ürünlerin güvenli bir şekilde yakalanması ve depolanması veya ticarileştirilmesi için uygun altyapının oluşturulması gerekmektedir. Son olarak, EHF teknolojisinin yaygın olarak benimsenmesi için, atık PV modüllerinin toplanması, ön işlemesi (çerçeve sökümü, su jeti ile kesme) ve EHF tesislerine taşınması gibi lojistik süreçlerin de etkin bir şekilde organize edilmesi gerekmektedir.

Genel olarak, EHF teknolojisi PV modül geri dönüşümü için umut verici bir yaklaşım sunmaktadır. Yüksek geri kazanım oranı, çoklu malzeme ayrımı ve polimer geri kazanımı gibi avantajları, bu teknolojiyi mevcut yöntemlere göre daha sürdürülebilir bir seçenek haline getirebilir. Ancak, endüstriyel ölçekte başarılı bir uygulama için, teknik ve ekonomik zorlukların üstesinden gelinmesi ve uygun altyapının oluşturulması gerekmektedir.

6. Mevcut PV Modül Geri Dönüşüm Teknolojileri ile Karşılaştırma

PV modül geri dönüşümü için günümüzde kullanılan başlıca teknolojiler mekanik, termal ve kimyasal yöntemlerdir.¹⁸ Elektrohidrolik şok dalgası parçalama tekniğinin bu yöntemlerle karşılaştırılması, potansiyel avantajlarını ve dezavantajlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.

• Mekanik Geri Dönüşüm: Bu yöntemde, PV modülleri öncelikle demonte edilir, ardından parçalanır, öğütülür ve elenerek cam, alüminyum ve bakır gibi malzemeler ayrılır.¹³ Mekanik geri dönüşüm genellikle daha güvenli ve büyük hacimli malzemelerin geri kazanılması için daha düşük maliyetlidir.¹⁹ Ancak, yapışkanla birbirine bağlanmış malzemelerin ayrılmasında ve değerli metaller ile polimerlerin geri kazanılmasında sınırlamaları bulunmaktadır.¹⁴ EHF tekniği ise, mekanik parçalamaya kıyasla daha seçici bir malzeme ayrımı sunarak, değerli metallerin belirli parçacık boyutlarında yoğunlaşmasını sağlayabilir.²⁰
• Termal Geri Dönüşüm (Piroliz): Bu yöntemde, paneller oksijensiz bir ortamda yüksek sıcaklıklara (450-500°C) ısıtılarak kapsülleme malzemesi (genellikle EVA) ayrılır.¹³ Bu işlem, cam ve alüminyumun geri kazanılmasında etkilidir ve bir miktar silikon da geri kazanılabilir.¹³ Ancak, enerji yoğundur ve PV panellerde kullanılan polimerler yanarak kaybolur, bu sırada toksik dumanlar oluşabilir.⁴ EHF tekniği, pirolize kıyasla polimerlerin geri kazanılmasını sağlayarak ve potansiyel olarak daha düşük enerji tüketimiyle daha çevre dostu bir alternatif sunmaktadır.⁴
• Kimyasal Geri Dönüşüm: Bu yöntemde, özel çözücüler ve liç çözeltileri kullanılarak değerli metaller ve yarı iletken malzemeler (örneğin gümüş ve silikon) ekstrakte edilir.¹³ Kimyasal geri dönüşüm, özellikle gümüş ve silikon gibi belirli malzemeler için yüksek geri kazanım oranları sağlayabilir.¹³ Ancak, tehlikeli kimyasalların kullanımı, karmaşık işlemler ve potansiyel çevresel etkiler dezavantajlarıdır.⁷ EHF tekniği, fiziksel parçalamadan sonra kimyasal işlemleri kullanarak, başlangıçtaki ayırma işlemini daha temiz hale getirebilir ve potansiyel olarak daha az tehlikeli kimyasal atık oluşmasına yol açabilir.

Tablo 1: PV Modül Geri Dönüşüm Teknolojilerinin Karşılaştırılması

Teknoloji	İşlem Açıklaması	Avantajları	Dezavantajları	EHF ile Karşılaştırma
Mekanik Geri Dönüşüm	Demonte etme, parçalama, kırma, öğütme, eleme	Genellikle daha güvenli, büyük hacimli malzemeler için daha düşük maliyetli	Bağlı malzemelerin ayrılmasında sınırlı, değerli metaller ve polimerlerin düşük geri kazanımı	EHF daha kapsamlı ve seçici ayırma sunar.
Termal Geri Dönüşüm (Piroliz)	Oksijensiz ortamda ısıtma (450-500°C)	Cam ve alüminyum ayrımında etkili, bir miktar silikon geri kazanımı	Enerji yoğun, polimer kaybı, potansiyel toksik emisyonlar	EHF polimerleri geri kazanır, potansiyel olarak daha az enerji yoğundur.
Kimyasal Geri Dönüşüm	Çözücüler ve liç çözeltileri kullanımı	Belirli değerli metaller ve yarı iletkenler için yüksek geri kazanım oranları	Tehlikeli kimyasalların kullanımı, karmaşık işlemler, potansiyel çevresel etki	EHF fiziksel ayırmadan sonra kimyasalları kullanır, potansiyel olarak genel kimyasal ayak izini azaltır.
Elektrohidrolik Şok Dalgalı Parçalama (EHF)	Sıvıda şok dalgası üretimi, parçalama, filtrasyon, kimyasal işlem	Yüksek genel geri kazanım oranı, çoklu malzeme ayrımı, polimer geri kazanımı, değerli yan ürün potansiyeli	Ön işlem gerektirir, endüstriyel ölçeklenebilirlik ve maliyet etkinliği daha fazla değerlendirme gerektirir, kimyasal işlem hala içerir	Polimer geri kazanımı açısından mevcut yöntemlere göre benzersiz bir fiziksel ve kimyasal işlem kombinasyonu sunar.

7. PV Geri Dönüşümünde Elektrohidrolik Şok Dalgalı Parçalamanın Zorlukları ve Fırsatları

Zorluklar:

• Ölçeklenebilirlik: EHF teknolojisinin laboratuvar araştırmalarından endüstriyel işlem hacimlerine ölçeklendirilmesi önemli mühendislik zorlukları içerebilir. Daha büyük reaktörlerde tutarlı şok dalgası üretimi ve dağılımının sağlanması gerekmektedir.
• Maliyet Etkinliği: EHF işleminin enerji tüketimi, ekipman maliyeti, ön işlem ve sonraki kimyasal işlemlerle ilişkili potansiyel maliyetler, mevcut yöntemlerle rekabet edebilmesi için optimize edilmelidir.
• Su Tüketimi ve Yönetimi: EHF işlemi için gereken su miktarı ve atık suyun arıtılması/bertarafı sürdürülebilir bir şekilde yönetilmelidir.
• Yüksek Voltaj Güvenliği: Sıvı ortamda yüksek voltajlı ekipmanların işletilmesiyle ilgili güvenlik endişeleri titizlikle ele alınmalıdır.
• Kimyasal Süreçlerin Optimizasyonu: Parçalanmış çıktıdan yüksek saflıkta malzemelerin verimli ve maliyet etkin bir şekilde geri kazanılması için sonraki kimyasal süreçlerin optimize edilmesi gerekmektedir.
• Pazar Kabulü ve Altyapı: EHF teknolojisinin pazar tarafından kabul görmesi ve ömrünü tamamlamış PV modüllerinin toplanması, ön işlemesi ve EHF tesislerine taşınması için gerekli altyapının geliştirilmesi gerekmektedir.

Fırsatlar

• Daha Yüksek Malzeme Geri Kazanımı ve Kaynak Verimliliği: EHF’nin önemli ölçüde daha yüksek geri kazanım oranları sağlama potansiyeli, daha iyi kaynak kullanımı ve PV malzemeleri için daha döngüsel bir ekonomi anlamına gelir.
• Daha Temiz Geri Dönüşüm Süreci: Polimerleri geri kazanarak ve potansiyel olarak toksik emisyonları azaltarak pirolize göre daha temiz bir alternatif sunma potansiyeli bulunmaktadır.
• Değerli Yan Ürünlerin Geri Kazanımı: Silikon tetraflorür gibi değerli yan ürünlerin geri kazanılması, EHF geri dönüşümünün ekonomik olarak daha cazip hale gelmesine katkıda bulunabilir.
• Çeşitli Panel Tiplerinin İşlenmesi: Teknolojinin farklı PV modülü tasarımlarını işleme konusundaki çok yönlülüğü, karışık atık akışlarının geri dönüştürülmesini kolaylaştırabilir.
• Potansiyel Olarak Daha Düşük Enerji Yoğunluğu: EHF’nin bazı mevcut yöntemlere göre daha az enerji yoğun olması durumunda, daha sürdürülebilir bir geri dönüşüm sürecine katkıda bulunabilir.
• Sürdürülebilir Güneş Enerjisinin İlerletilmesi: EHF, PV modüllerinin ömrünü tamamlaması sorununu etkili bir şekilde ele alarak daha sürdürülebilir bir güneş enerjisi endüstrisinin önemli bir bileşeni olabilir.

8. Sonuç ve Gelecek Perspektifi

Elektrohidrolik şok dalgası parçalama (EHF) tekniği, PV modül geri dönüşümü için umut vadeden yenilikçi bir yaklaşım sunmaktadır. Yüksek geri kazanım oranı, çoklu malzeme ayrımı, polimer geri kazanımı ve değerli yan ürün elde etme potansiyeli gibi avantajları, bu teknolojiyi mevcut geri dönüşüm yöntemlerine göre daha sürdürülebilir bir seçenek haline getirebilir. pv magazine makalesi ve diğer araştırmalar, laboratuvar ölçeğinde elde edilen başarılı sonuçları göstermektedir.

Ancak, EHF teknolojisinin endüstriyel ölçekte yaygın olarak uygulanabilmesi için ölçeklenebilirlik, maliyet etkinliği, su yönetimi, güvenlik ve kimyasal süreçlerin optimizasyonu gibi konularda daha fazla araştırma ve geliştirme çalışması yapılması gerekmektedir. Gelecekteki araştırmalar, farklı panel tipleri için EHF işlem parametrelerinin optimize edilmesine, sonraki kimyasal geri kazanım süreçlerinin verimliliğinin artırılmasına ve endüstriyel ölçekteki EHF geri dönüşümünün kapsamlı bir teknik-ekonomik analizine odaklanabilir.

Sonuç olarak, artan PV atık hacimleri ve sürdürülebilir geri dönüşüm çözümlerine olan talep göz önüne alındığında, EHF teknolojisi güneş enerjisi modülleri için döngüsel bir ekonomi oluşturmada ve daha sürdürülebilir bir enerji geleceğine katkıda bulunmada önemli bir rol oynama potansiyeline sahiptir.

Alıntılanan çalışmalar

1. Solar PV Recycling: Challenges and Approaches – NREL, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.nrel.gov/docs/fy20osti/72458.pdf
2. Circular economy – IRENA, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.irena.org/Energy-Transition/Policy/Circular-economy
3. Electrohydraulic fragmentation processing enabling separation and …, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/389476169_Electrohydraulic_fragmentation_processing_enabling_separation_and_recovery_of_all_components_in_end-of-life_silicon_photovoltaic_panels?_tp=eyJjb250ZXh0Ijp7InBhZ2UiOiJzY2llbnRpZmljQ29udHJpYnV0aW9ucyIsInByZXZpb3VzUGFnZSI6bnVsbCwic3ViUGFnZSI6bnVsbH19
4. PV module recycling tech based on electrohydraulic shockwave …, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.pv-magazine.com/2025/04/04/pv-module-recycling-tech-based-on-electrohydraulic-shockwave-fragmentation/
5. PV module recycling tech based on electrohydraulic shockwave fragmentation, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.finanznachrichten.de/nachrichten-2025-04/65028322-pv-module-recycling-tech-based-on-electrohydraulic-shockwave-fragmentation-451.htm
6. Solar PV Waste Offers Significant Business Opportunity – IRENA, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.irena.org/news/articles/2016/Jun/Solar-PV-Waste-Offers-Significant-Business-Opportunity
7. Recycling c-Si PV Modules: A Review, a Proposed Energy Model and a Manufacturing Comparison – MDPI, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.mdpi.com/1996-1073/15/22/8419
8. Recycling of end-of-life PV panels – a review of technologies – E3S Web of Conferences, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.e3s-conferences.org/articles/e3sconf/pdf/2024/80/e3sconf_ys2024_01040.pdf
9. Recycled Solar: Challenges and Opportunities, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.solarinsure.com/can-solar-panels-be-recycled
10. Solar Panel Recycling | US EPA, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.epa.gov/hw/solar-panel-recycling
11. Common Solar Panel Defects: Solar Panel Discoloration & Delamination – GreenLancer, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.greenlancer.com/post/common-solar-panel-defects
12. Delamination Techniques of Waste Solar Panels: A Review – MDPI, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.mdpi.com/2571-8797/6/1/14
13. Solar Panel Recycling: How America is Tackling the PV Waste Challenge, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.moserbaersolar.com/sustainability-and-environmental-impact/solar-panel-recycling-how-america-is-tackling-the-pv-waste-challenge/
14. Innovative Solar Panel Recycling Techniques – Rextag, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://rextag.com/blogs/articles/innovative-solar-panel-recycling-techniques
15. Innovations and Trends in Solar Panel Recycling – RecyclingInside, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://recyclinginside.com/e-waste-recycling/innovations-and-trends-in-solar-panel-recycling/
16. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ELEKTRO-HİDROLİK BİR SİSTEMİN PROGRAMLANABİLİR LOJİ, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://polen.itu.edu.tr/bitstreams/b3532565-03f8-42fc-828d-9bd90bd72164/download
17. Solar Panel Recycling: Turning Yesterday’s PV Modules Into Tomorrow’s Resources, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.moserbaersolar.com/sustainability-and-environmental-impact/solar-panel-recycling-turning-yesterdays-pv-modules-into-tomorrows-resources/
18. Solar Module Recycling Progress Follows the Global Growth of PV – EPRI Journal, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://eprijournal.com/solar-module-recycling-progress-follows-the-global-growth-of-pv/
19. Solar Panel Recycling Cost: Key Insights, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.okonrecycling.com/renewables-recycling/solar-panel-recycling/solar-panel-recycling-cost/
20. (Open Access) Electro-hydraulic fragmentation vs conventional …, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://scispace.com/papers/electro-hydraulic-fragmentation-vs-conventional-crushing-of-ou0pvadosj

Electro-hydraulic fragmentation vs conventional crushing of photovoltaic panels – Impact on recycling | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Nisan 4, 2025, https://www.researchgate.net/publication/331045557_Electro-hydraulic_fragmentation_vs_conventional_crushing_of_photovoltaic_panels_-_Impact_on_recycling