Giriş:
5346 Sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına ilişkin Kanun’un 6. Maddesine istinaden
“Bu Kanunun yürürlüğe girdiği 18/5/2005 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek olan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için, bu Kanuna ekli I sayılı Cetvelde yer alan fiyatlar, on yıl süre ile uygulanır.”
İfadesi yer almaktadır. Buna göre YEK I Sayılı Cetvel şu şekildedir:
| YEK I Sayılı Cetvel | |
| Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi | Uygulanacak Fiyatlar |
| e. 10/5/2019 tarihinden itibaren bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanılan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler | EPDK tarafından TL kuruş/kWh olarak ilan edilen kendi abone grubuna ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli |
Not:
Yukarıdaki tabloda bulunan a, b, c, ç ve d madde numaralı tesisler için uygulanacak fiyatlar 17.09.2020 tarih ve 2949 sayılı Cumhurbaşkanı kararnamesinin eki karar’ın Madde 1’e istinaden 30.06.2021 tarihinden önce işletmeye girecek olan ilgili tesisler için geçerli olacaktır. Bu tarihten sonra devreye girecek tesisler için 29.01.2021 tarih ve 3453 Sayılı Cumhurbaşkanlığı kararında belirtilen fiyatlar geçerli olacaktır.
Ayrıca yine Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına ilişkin Kanun’un Lisanssız elektrik üretim faaliyeti başlıklı aşağıdaki maddesine istinaden lisanssız elektrik üretim faaliyetinde bulunacak tesislerin ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri enerjinin satış bedeli de netleştirilmiştir.
“MADDE 6/A– (Ek: 29/12/2010-6094/4 md.) (Başlığı ile Birlikte Değişik:25/11/2020-7257/14 md.)
Kendi tüketim ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten lisanssız elektrik üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler; ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisini dağıtım sistemine vermeleri halinde I sayılı Cetveldeki fiyatlardan on yıl süre ile faydalanabilir. Bu kapsamda dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisinin görevli tedarik şirketi tarafından satın alınması zorunludur. İlgili şirketlerin bu madde gereğince satın aldıkları elektrik enerjisi, ilgili görevli tedarik şirketi tarafından YEK Destekleme Mekanizması kapsamında üretilmiş ve sisteme verilmiş kabul edilir.”
Bu durumda 12.05.2019 tarih ve 30772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliği”ne uygun olarak kurulmuş tesislerin ihtiyaç fazlası elektrik satış fiyatı “kendi abone grubuna ait “perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli”dir. Bu bedeller EPDK’nın Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının ilk haftasında yayınladıkları Elektrik Faturalarına Esas Tarife Tablolarından takip edilebilir. İlgili tablolar işlem tablosu (excel) veya taşınabilir doküman formatı (pdf ) olarak https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari web adresinden indirilebilir. 1/1/2022’den itibaren geçerli olacak elektrik tarifeleri tablolarının faaliyet bazlı tarife tablosu aşağıdaki gibidir.
Bu tabloya göre örneğin ayda 10.000kWh ihtiyaç fazlası enerji üreten “Tek Terimli OG Ticarethane” Aboneliğine sahip “Elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliği”ne uygun olarak kurulmuş bir güneş enerjisi santrali (GES) elektriği bir kilovatsaati 1,830499TL/kWh’den satacaktır. Yani dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisinin görevli tedarik şirketi (EPSAŞ) tarafından 10.000kWh*1,830499TL=18.304,99TL+KDV’den satın alınacaktır.
Sistem Kullanım Bedeli:
Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğine uygun olarak kurulmuş bir tesis ilgili yönetmeliğin Bedeller başlığı altında konu edilen sistem kullanım bedellerini ödemekle yükümlüdür. İlgili madde aşağıdadır:
“Madde 36-(3) (Değişik:RG-9/5/2021-31479) Bu Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek ve tüzel kişiler; Kurul Kararı ile belirlenen sistem kullanım bedellerini ödemekle yükümlüdür. Lisanssız üretim tesisi sahibi kişilerce sistem kullanım bedellerinin faturada belirlenen son tarihe kadar ödenmemesi halinde herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın ilgili şebeke işletmecisi tarafından üretim tesisi, durumu uygun hale getirilinceye kadar şebekeden ayrılır ve ayrılma gerekçesi üretim tesisi sahibi kişiye üç işgünü içinde yazılı olarak bildirilir.”
Bu bentte ifade edilen “kurul kararı”; EPDK’nın Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının ilk haftasında yayınladıkları Elektrik Faturalarına Esas Tarife Tablolarının Nihai tarife tablosu sekmesinden takip edilebilir. (https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari)
Lisanssız üreticiler için tek terimli dağıtım tarifesi
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 14 üncü maddesi kapsamındaki lisanssız üreticiler için sadece tek terimli dağıtım tarifesi uygulanacaktır. Söz konusu tarifeye istinaden 2022 Ocak ayı itibariyle Lisanssız üreticiler için tek terimli dağıtım tarifesi 0,282765TL/kWh+KDV’dir.
6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanun’un 14. Maddesi kapsamında olan Lisanssız Üreticilere ilişkin Tek Terimli Dağıtım Tarifesinde özellikle üretim ve tüketimin aynı ölçüm noktasında olması durumunda şebekeye veriş ve şebekeden elektrik çekiş yönünde bazı indirimler sağlanmaktadır. Buna yönelik son yapılan düzenleme 10699 sayı ve 30.12.2021 tarihli EPDK kurul kararında yapılmıştır. İlgili karar ile “Dağıtım Lisansı sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına ilişkin Usul ve Esaslar” da bazı değişiklikler yapılmıştır.
Bu değişikliklerde en önemli konu üretim ve tüketimin aynı ölçüm noktasından olduğu durumda (Çatı, bina üzeri ya da otopark vb. yerlerde kurulan lisanssız tesislerde) veriş yönlü dağıtım bedeli uygulamasının üretimin tüketim miktarını aşan kısmına uygulanması olmuştur. Bundan önceki uygulama kapsamı genişletilmiş, 20.06.2019 tarih ve 8666 sayılı EPDK kurul kararı ile belirlenen ve sadece Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki üretim tesisleri ile 10kW altı Çatı ve Cephe uygulamalı GES’ler için geçerli olan indirimler kaldırılmış ve “tüm lisanssız” tesisleri kapsayıcı özel indirimler yapılmıştır.
Üretim ve Tüketim aynı ölçüm noktasında ise;
- Üretimin tüketimi aşan kısmı için Nihai tarife tablosu’nda Lisanssız üreticiler için tek terimli dağıtım tarifesi (Veriş Yönlü dağıtım tarifesi; 0,282765TL/kWh+KDV) uygulanır.
- Şayet Tüketim fazlaysa tüketimin üretimi aşan kısmı için çekiş yönlü dağıtım tarifesi tam olarak ödenir.
- Üretimle Tüketimin eşit yani dengede olduğu kısım için veriş yönlü dağıtım tarifesi ödenmez, çekiş yönlü dağıtım tarifesi ise %50 indirimli ödenir.
| Örnek: Sanayi Tek Terimli OG abonesi | Üretim ve tüketim Noktası Ölçüm Noktası Aynı | 2022 | |||||
| Tüketim kWH | Üretim kWh | Çekiş Yönlü Dağıtım Bedeli (Ç.D.B.) TL | Veriş Yönlü Dağıtım Bedeli (V.D.B) TL | Net Veriş/Çekiş | Çekiş yönlü ödenecek D.B. Tutar | Veriş Yönlü Ödenecek D.B. Tutar | |
| Üretim ve tüketim eşitse | 1.000,00kWh | 1.000,00kWh | ₺0,160600 | ₺0,282765 | Dengede | ₺80,300000 | ₺0,000000 |
| Formül=Tüketim*Ç.D.B.*0,50 | Formül=Üretim*V.D.B*0(sıfır) | ||||||
| Tüketim Fazlaysa | 1.500,00kWh | 1.000,00kWh | ₺0,160600 | ₺0,282765 | Tüketim Fazla | ₺160,600000 | ₺0,000000 |
| Formül= (Tüketimin Üretime eşit kısmı*Ç.D.B Tutarı*0,50)+ ( Tüketim Fazlası* Ç.D.B) | Formül=Üretim*V.D.B*0(sıfır) | ||||||
| Üretim Fazlaysa | 1.000,00kWh | 1.500,00kWh | ₺0,160600 | ₺0,282765 | Üretim Fazla | ₺80,300000 | ₺141,382500 |
| Formül= (Tüketim*Ç.D.B.*0,50) | Formül=(Üretimin Tüketime eşit kısmı*V.D.B*0(Sıfır))+ (Üretim Fazlası*V.D.B) |
Üretim ve Tüketim farklı yerlerde ise;
- Hem Üretim hem de tüketime yönelik tüm dağıtım bedelleri tam olarak ayrı ayrı uygulanır.
| Örnek: Ticarethane Tek Terimli OG abonesi | Üretim ve tüketim Noktası Ölçüm Noktası Ayrı (Madde 5/1/H) | ||||||
| Tüketim kWH | Üretim kWh | Çekiş Yönlü Dağıtım Bedeli (Ç.D.B.) TL | Veriş Yönlü Dağıtım Bedeli (V.D.B) TL | Net Veriş/Çekiş | Çekiş yönlü ödenecek D.B. Tutar | Veriş Yönlü Ödenecek D.B. Tutar | |
| Üretim ve tüketim eşitse | 1000 | 1000 | ₺0,282765 | ₺0,282765 | Dengede | ₺282,765000 | ₺282,765000 |
| Formül=Tüketim*Ç.D.B. | Formül=Üretim*V.D.B (İndirim yok) | ||||||
| Tüketim Fazlaysa | 1500 | 1000 | ₺0,282765 | ₺0,282765 | Tüketim Fazla | ₺424,147500 | ₺282,765000 |
| Formül=Tüketim*Ç.D.B. | Formül=Üretim*V.D.B (İndirim Yok) | ||||||
| Üretim Fazlaysa | 1000 | 1500 | ₺0,282765 | ₺0,282765 | Üretim Fazla | ₺282,765000 | ₺424,147500 |
| Formül=Tüketim*Ç.D.B. | Formül=(Üretim*V.D.B*0)+ (Üretim Fazlası*V.D.B*0) |
Kaynak Mevzuat:
- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5346&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5)
- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINA DAYALI ÜRETİM FAALİYETİ GÖSTEREN TESİSLER İÇİN UYGULANACAK FİYAT VE SÜRELER İLE YERLİ KATKI İLAVESİNE İLİŞKİN EKLİ KARARIN YÜRÜRLÜĞE KONULMASI HAKKINDA KARAR (KARAR SAYISI: 2949 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.2949.pdf )
- 1/7/2021 TARİHİNDEN 31/12/2025 TARİHİNE KADAR İŞLETMEYE GİRECEK YEK BELGELİ YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINA DAYALI ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ İÇİN UYGULANACAK FİYATLAR VE SÜRELER İLE FİYATLARIN GÜNCELLENMESİNE İLİŞKİN EKLİ KARARIN YÜRÜRLÜĞE KONULMASINA DAİR KARAR (KARAR SAYISI: 3453-https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.3453.pdf)
- ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİM YÖNETMELİĞİ (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=31502&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5)
- ELEKTRİK PİYASASINA ESAS TARİFE TABLOLARI (https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari)
- 30.12.2021 ve 10699 SAYILI EPDK KURUL KARARI “Dağıtım Lisansı sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına ilişkin Usul ve Esaslar” (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211231M6-5.pdf)
