Nereyi kapatalım Abi? Mini YEKA’lar nereye kurulacak?
Güneş Enerjisi Santralleri Sektörü, kısaca GES sektörünün bu aralar gündem konusu bu oldu. Çantacı diye bilinen kesimin tek sorduğu soru: Nereyi kapatalım abi? Herkes harıl harıl arazi arayışında ve herkes devlete yakın birinden, Ankara’dan nüfuzlu bir tanıdığından haber almış durumda. Mini YEKA gibi garip bir kavramla bir salgın gibi yayılan bu ifade sayesinde 1 yıl öncesinden bile birçok firmanın ve hatta uluslararası firmanın arazi geliştirmeye, amiyane tabirle “bir yerleri kapatmaya” başladığını görüyorum, duyuyorum.
Öncelikle YEKA tabirinin “mini” kelimesiyle kullanılması şaşırtıcı oldu benim için. Basında sık sık 2019 yıl sonuna kadar mini YEKA ihalesinin altyapısının hazırlanıp ihalelerin yetiştirileceği bizzat sayın bakanımız tarafından dile getirildiğini görmeye başladık. Hatta geçen gün 3 önemli güneş enerjisi Dernek temsilcisinin sayın bakanımızla makamında yaptığı görüşmede konuşulan gündem maddelerinden birinin bu olduğunu okuduk haberlerden.
Peki neydi bu YEKA? YEKA Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları kelimesinin kısaltması aslına bakarsanız. Yani alan kelimesiyle belirli bir yerlerin, arazinin, sahanın olması gerekiyor demek. Yönetmelik çıktığından beridir hem rüzgar hem de güneş enerjisi için yaygın olarak kullanılmakta ve hatta bu enerji üretim dalları için birkaç tane büyük ihale bile düzenlenmiş durumda. Hatta YEKA 1-GES ile ilgili 1000MW’lık yekpare GES projesi ihalesini kazanan firmanın Koreli ortağının ayrılmasından sonra 3 yıl süre uzatımı verildiğini, süper teşvik mekanizmasına dahil edilerek yatırımın daha kolay yapılabilir hale getirildiğini de geçtiğimiz günlerde haber kanallarından okuduk, duyduk.
YEKA tabirinde bulunan “yenilenebilir” ifadesini düşününce jeotermal, biyogaz, biokütle, deniz dalgası enerjisi gibi yenilenebilir enerji dallarına yönelik bir YEKA çalışması yapılıp yapılmadığını ya da yapıldıysa nerelerde, nasıl olduğunu merak ediyor insan. Yönetmelik ayrıntıları, kanunlar ve mevzuatlarla beyninizi bulandırmak istemiyorum. Kısa bir araştırmayla öncelikle “alan” kelimesinden yararlanarak, “demek ki bazı sahalar belirlenmiş , nereler buralar?” sorusunun cevabını bulmaya çalıştım.
Zonguldak-Çaycuma-Filyos şimdilik bildiğim kadarıyla aktifleşmemiş bir YEKA sahası, Erzincan-Karasu ise bir YEKA HES sahası; ihtisas alanımız ve yenilenebilir enerjinin en sevilen dalı olan Güneş Enerjisi için bilinen YEKA sahaları ise Karapınar, Karaman, Niğde ve iptal edilen YEKA 2-GES ile ortaya aniden çıkmış olan Şanlıurfa ve Hatay olarak biliniyor. Rüzgar için belirlenen sahaları ise yazımın içeriğine dahil etmedim. Bu sahalar, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM-10 Temmuz 2018 Tarihinde kapatıldı) tarafından belirlendi ve şu anda Enerji işleri Genel Müdürlüğü (EİGM) ile hayatlarını sürdürmeye devam edecek (ya da etmeyecek). Bakanlık tarafından gerekli görülmesi halinde YEKA’nın yatırıma hazır hale getirilebilmesi için çevresel etki değerlendirme, jeolojik ve jeoteknik etütler, kamulaştırma, halihazır haritaların hazırlanması, parselasyon, imar çalışmaları ve elektrik iletim alt yapı çalışmaları yapılır. Ancak, Bakanlık her YEKA için ÇED, jeolojik ve jeoteknik etütler, kamulaştırma, halihazır haritaların hazırlanması, parselasyon, imar ve elektrik iletim alt yapı çalışmalarını yaptırmak zorunda değildir.
Peki durum böyle iken yani bazı alanlar belirli iken Enerji Bakanlığı neden özellikle güneş enerjisi sektörü temsilcilerini ilgilendiren bir mini YEKA kavramı üzerinde duruyor?
Dernek Temsilcileriyle yaptığı yüz yüze görüşmede sayın bakanımızın ifadesi “yaklaşık 40 ilde 10-50 MW arasında değişecek kurulumlar için mini YEKA ihalelerinin yılın son çeyreğinde yapılacağı müjdesini verdi. Küçük kapasiteler sayesinde yatırımcılar kendi öz kaynaklarıyla hayata geçirebileceği YEKA-3 (GES) projeleri kapsamında, her yatırımcı kendi arazisini bularak diğer süreçleri tamamlayabilecek” şeklindeydi.
Bu durumda Mini YEKA kavramıyla anlamamız gereken bakanlık tarafından belirlenmeyen proje sahalarında (yatırımcı tarafından bulunan sahalarda) YEKA amaçlı bağlantı kapasitesi tahsis yöntemi olacak. Bu yöntemde; önce açık eksiltme (reverse auction) ihale yarışması yapılır, yarışmayı kazanan firma ile koordineli olarak YEKA’ları belirleme yolunu benimsenir. Bu şekilde, YEKA yarışması öncesindeki sürecin daha hızlı ilerlemesi sağlanmaktadır. Yani Bakanlık önce YEKA bölge kapasitesi belirleyecek (10-50MW arası bölge bazında), kapasiteler için yatırımcılar yarışma ihalesine girecek, en uygun mali teklifi veren yatırımcı YEKA kullanım Hakkı sözleşmesi imzalayacak ve bölge kapasitesini kullanmaya hak kazanacak. Altının çizilmesi gereken bir husus, yarışmaya giren yatırımcının, katıldığı ihalede ilan edilen kapasitenin tamamı için teklif vermesi gerektiğidir, yani 10MW’lık ihaleye 5MW’ını ben yapayım diye teklif veremez.
Peki gelelim “Nereyi kapatalım abi?” sorusunu soran yatırımcımıza, çantacımıza ve proje geliştirme uzmanına bir yol çizmeye. Benim önerim: lütfen şu anda arazi kapatayım da zamanı gelince kullanırım yoluna şimdiden girme, çünkü bölgesel kapasitelerin nerelerde açılacağını tam olarak bilemiyoruz. Tahmin edelim diyorsanız: Temmuz 2019’da TEİAŞ(Türkiye Elektrik İletişim A.Ş.) tarafından açıklanan 5 ve 10 Yıllık (2024-2029) Bölgesel Bağlanabilir Kapasite Raporu’nun detaylarına inmekte fayda var. (https://www.teias.gov.tr/sites/default/files/2019-07/5_ve_10_Yillik_%282024-2029%29_Bolgesel_Baglanabilir_Kapasite_Raporu_0.pdf )
“Çalışma sonucunda ilk beş yıl için sırasıyla 1, 3, 6, 8, 9, 13 ve 15 numaralı bölgelerde bölgesel bağlanabilir kapasite hesaplanmış, ikinci beş yıl için bu bölgelere ilave olarak 4 ve 14 numaralı bölgelere kapasite hesaplanmıştır. Bölgesel kapasite hesabı olumsuz sonuçlanan diğer bölgelerdeki iller için de küçük üretim yatırımları, OSB bünyelerindeki üretim tesisleri, cüzi miktarda kapasite artışları gibi bazı olası üretim yatırımları için 5 yıllık süreç için il bazlı 50’şer MW’lık bağlanabilir kapasite açıklanması uygun görülmüştür.”
Bu yorum sonrası şunu anlayabiliriz TEİAŞ tarafından Türkiye’nin her yerinde en az 50 MW olmak üzere kapasite açılmış durumda. Ama kapasite açısından en şanslı yerler İstanbul, Kırklareli, Tekirdağ, Edirne illerini içeren 1.Bölge (10.059 MW) ve Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Bilecik, Eskişehir ve Ankara illerini içeren 3. Bölge (4.997MW). Tabi konu GES (Güneş Enerjisi Santralleri) olunca iletim teknolojisinin, tüketim talebinin fazlalığının yanında iklim şartları ve güneşlenme oranları da önemli bir unsur olacak ve yine tahsis edilecek bölgede bulunan benzer özellikli santrallerin (diğer GES ve RES’lerin) varlığı da dikkat edilmesi gereken bir unsur. Bakanın açıklamasında yaklaşık 40 ilde bu tahsislerin yapılacağı açıkça belirtilmiş. Hatta 10-50 MW arası denilerek (biz ortalama 30 MW diyelim), yaklaşık 40*30MW= 1200MW kapasite öngörmüş. TEİAŞ’ın hazırladığı diğer projeksiyon raporlarına baktığımızda hedeflenen yıllık YEKA kapasitesiyle de örtüşüyor.
Şimdi Bakanlık ve TEİAŞ, EPİAŞ vb. ile empati kuralım. Siz olsanız bu kapasiteleri yukarıdaki unsurları da dikkate alarak nerelere açardınız? Ben olsam önce bir tahsis ettiğim bölgesel bağlanabilir kapasite oranlarının en çok olduğu illere bakardım, sonra lisanslı ya da lisanssız en çok GES bulunduran illere bakardım, proje halinde olan GES lisans(ön lisans) projeleri ile proje halinde yapılmamış Lisanssız GES’lere bakardım, iletim teknolojisine bakardım, YEKA 1 ve YEKA 2 GES’le belirlenen sahaların nereler olduğuna bakardım, söz konusu üretim Güneş olduğu için Gündüz tüketiminin en yoğun olduğu illere bakardım ve Güneşlenme ve verimin en yüksek olduğu illere bakardım (ama en son buna bakardım).
En çok GES bulunan (MW) iller nereler? En çok Güneş Üretimi (MWh)olan iller hangileri? Sanayi tüketimi miktarları nedir? (Sanayi tüketimi seçme nedenim gündüz stabil tüketimi barındırmaları) GES’ten elde edilen üretimin Sanayi tüketimini karşılama oranı nedir? (Evet biraz Elma ile armut karşılaştırması oldu kabul ediyorum) Aşağıdaki tablo EPDK’ya ait 3 adet tablonun birleşimi ve ben ilgili şehirlere bölge numaralarını ekledim. Sıralama GES kurulu güç esaslıdır. Yani en çok kurulu güce sahip olan il tablonun en yukarısında (Rapor şuradan indirilebilir EPDK Haziran 2019 Raporu: https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-23/elektrikaylik-sektor-raporlar):
Teiaş Bölgesi Yıldız* işaretli olanlar TEİAŞ ilk 5 yıl projeksiyonunda bölgesel kapasite hesaplanan yerlerdir(1, 3, 6, 8, 9, 13 ve 15 numaralı bölgeler ):
| Teiaş Bölgesi (*1,3,6,8,9,13,15) | İLLER | Güneş Kurulu Güç (Fotovoltaik) | Haziran ayı FV Güneş Üretim (MWh) | Haziran Ayı Sanayi Tüketimi (MWh) | GES Üretim/Sanayi Tüketim Karşılama Oranı |
| 8* | KONYA | 533,97 | 92.433,21 | 135.423,29 | 68,26% |
| 3* | ANKARA | 321,67 | 50.424,93 | 311.412,53 | 16,19% |
| 13* | Ş.URFA | 317,11 | 62.057,88 | 31.653,08 | 196,06% |
| 9* | KAYSERİ | 316,66 | 58.932,92 | 124.022,90 | 47,52% |
| 5 | AFYON. | 213,19 | 38.783,77 | 46.580,97 | 83,26% |
| 10 | K.MARAŞ | 182,23 | 35.327,09 | 201.842,83 | 17,50% |
| 12 | ELAZIĞ | 171,32 | 32.049,95 | 28.975,02 | 110,61% |
| 4 | İZMİR | 168,92 | 38.726,44 | 495.067,56 | 7,82% |
| 5 | DENİZLİ | 163,69 | 26.302,95 | 137.285,95 | 19,16% |
| 10 | MERSİN | 152,87 | 24.026,15 | 98.642,74 | 24,36% |
| 3* | E.ŞEHİR | 146,55 | 29.143,74 | 115.319,10 | 25,27% |
| 13* | G.ANTEP | 142,38 | 26.806,79 | 370.722,24 | 7,23% |
| 6* | ANTALYA | 132,59 | 22.836,56 | 88.882,38 | 25,69% |
| 9* | NEVŞEHİR | 129,79 | 22.880,20 | 8.750,51 | 261,47% |
| 5 | ISPARTA | 120,44 | 19.198,40 | 21.157,41 | 90,74% |
| 4 | AYDIN | 113,84 | 22.406,71 | 43.539,41 | 51,46% |
| 10 | ADANA | 106,86 | 17.430,95 | 234.431,36 | 7,44% |
| 9* | NİĞDE | 101,42 | 17.680,14 | 45.524,04 | 38,84% |
| 12 | ADIYAMAN | 100,34 | 19.640,00 | 29.132,28 | 67,42% |
| 4 | MUĞLA | 99,01 | 17.392,53 | 39.846,32 | 43,65% |
| 5 | KÜTAHYA | 98,79 | 18.796,39 | 60.432,48 | 31,10% |
| 4 | MANİSA | 95,79 | 34.661,29 | 156.974,07 | 22,08% |
| 12 | MALATYA | 91,03 | 16.978,20 | 47.928,26 | 35,42% |
| 11 | ERZURUM | 89,93 | 14.706,79 | 4.839,54 | 303,89% |
| 5 | UŞAK | 86,72 | 15.605,66 | 83.098,71 | 18,78% |
| 9* | AKSARAY | 86,25 | 17.041,01 | 19.995,67 | 85,22% |
| 7 | ÇORUM | 82,62 | 14.945,55 | 14.620,96 | 102,22% |
| 2 | B.KESİR | 81,6 | 12.982,66 | 96.970,78 | 13,39% |
| 11 | SİVAS | 81,36 | 13.980,79 | 34.877,09 | 40,09% |
| 10 | OSMANİYE | 66,84 | 10.789,71 | 254.295,10 | 4,24% |
| 3* | BİLECİK | 66,63 | 11.203,00 | 108.118,82 | 10,36% |
| 8* | KARAMAN | 66,23 | 12.564,02 | 19.646,31 | 63,95% |
| 5 | BURDUR | 65,39 | 11.095,38 | 22.155,53 | 50,08% |
| 7 | YOZGAT | 62,79 | 11.006,44 | 8.369,92 | 131,50% |
| 14 | D.BAKIR | 61,01 | 11.304,17 | 46.637,58 | 24,24% |
| 7 | ÇANKIRI | 48,96 | 8.866,63 | 15.538,78 | 57,06% |
| 7 | KIRŞEHİR | 45,36 | 8.148,47 | 6.265,44 | 130,05% |
| 2 | BURSA | 43,61 | 7.615,30 | 545.064,15 | 1,40% |
| 7 | KIRIKKALE | 41,92 | 7.601,03 | 13.943,47 | 54,51% |
| 11 | ERZİNCAN | 40,57 | 8.563,26 | 24.626,87 | 34,77% |
| 15* | VAN | 30,18 | 1.805,39 | 10.246,47 | 17,62% |
| 7 | AMASYA | 27,99 | 4.908,12 | 11.366,98 | 43,18% |
| 7 | SAMSUN | 20,36 | 3.265,90 | 102.824,37 | 3,18% |
| 15* | BİTLİS | 18,46 | 2.699,65 | 2.613,13 | 103,31% |
| 14 | ŞIRNAK | 18 | 3.719,90 | 2.353,88 | 158,03% |
| 14 | BATMAN | 16,29 | 2.994,63 | 22.617,33 | 13,24% |
| 10 | HATAY | 16,1 | 2.759,69 | 155.251,96 | 1,78% |
| 13* | KİLİS | 15,89 | 2.785,94 | 3.297,64 | 84,48% |
| 11 | TOKAT | 14,05 | 2.667,27 | 14.445,00 | 18,47% |
| 11 | BAYBURT | 12,02 | 2.288,51 | 332,13 | 689,04% |
| 7 | KARABÜK | 11,63 | 1.517,02 | 14.418,13 | 10,52% |
| 3* | KOCAELİ | 10,04 | 890,94 | 525.879,15 | 0,17% |
| 2 | Ç.KALE | 9,58 | 1.911,30 | 144.400,72 | 1,32% |
| 12 | BİNGÖL | 7,5 | 1.288,81 | 4.915,54 | 26,22% |
| 7 | KASTAMONU | 7,08 | 1.287,23 | 37.283,03 | 3,45% |
| 1* | İSTANBUL | 5,83 | 316,19 | 766.842,08 | 0,04% |
| 14 | SİİRT | 5,64 | 1.047,53 | 18.639,31 | 5,62% |
| 11 | KARS | 4,26 | 586,71 | 3.301,38 | 17,77% |
| 14 | MARDİN | 3,97 | 1.526,99 | 29.771,01 | 5,13% |
| 1* | EDİRNE | 3,82 | 578,94 | 24.801,38 | 2,33% |
| 1* | TEKİRDAĞ | 3,75 | 551,82 | 384.368,23 | 0,14% |
| 3* | BOLU | 3,24 | 379,93 | 33.760,05 | 1,13% |
| 11 | AĞRI | 2,99 | 238,82 | 8.053,44 | 2,97% |
| 15* | MUŞ | 2,46 | 368,29 | 8.860,08 | 4,16% |
| 11 | ARDAHAN | 1,1 | 181,51 | 169,13 | 107,32% |
| 3* | DÜZCE | 1,03 | 58,33 | 35.989,73 | 0,16% |
| 11 | G.HANE | 1 | 195,65 | 17.962,96 | 1,09% |
| 11 | TUNCELİ | 0,95 | 222,88 | 996,32 | 22,37% |
| 1* | KIRKLARELİ | 0,5 | 75,48 | 111.280,72 | 0,07% |
| 11 | IĞDIR | 0,5 | 13,02 | 620,2 | 2,10% |
| 7 | BARTIN | 0,25 | 12,98 | 12.513,45 | 0,10% |
| 3* | SAKARYA | 0,2 | 20,68 | 161.660,11 | 0,01% |
| 11 | RİZE | 0,05 | 0,19 | 30.107,70 | 0,00% |
| 7 | ZONGULDAK | 0 | 0 | 29.079,44 | 0,00% |
| 7 | ORDU | 0 | 0 | 26.153,72 | 0,00% |
| 2 | YALOVA | 0 | 124,03 | 23.066,83 | 0,54% |
| 11 | TRABZON | 0 | 0,00 | 18.523,77 | 0,00% |
| 11 | ARTVİN | 0 | 0 | 14.758,94 | 0,00% |
| 11 | GİRESUN | 0 | 0,00 | 5.603,72 | 0,00% |
| 7 | SİNOP | 0 | 0,49 | 5.596,05 | 0,01% |
| 15* | HAKKARİ | 0 | 0 | 236,14 | 0,00% |
Tablo biraz uzun olduğu için kısaca özetleyim: Haziran ayı GES elektrik üretim / Sanayi tüketim oranlarında %100 ve üzeri olan değerler koyu işaretledim. Daha da acımasız olup %75 ve üzeri değerleri işaretlemek isterdim; ama şimdilik böyle kalsın. Bu tablonun mini YEKA’lar için kesin bir yol gösterici olduğunu iddia etmiyorum ama ben Bakanlığımızın yerinde olsam hesaplanabilir kapasiteler olan Bölge 1, 3, 6, 8, 9, 13 ve 15 numaralı bölgelerde GES kurulu gücü olmayan her yere YEKA kapasitesi tahsis edip yarışmaya açardım. Aşağıdan Yukarıya gidersek Hakkari, Sakarya, Kırklareli, Düzce, Bolu, Tekirdağ, Edirne, Tabi ki İstanbul(Ama arazi nerede diyeceksiniz 50MW için 800 dönüm arazi bulunur) , Kocaeli, Kilis (artan Suriyeli Nüfusu düşünülmeli),Bitlis, Muş, Van, Karaman, Bilecik, Aksaray, Niğde(YEKA 2 Bölgesi) , Antalya, Gaziantep, Eskişehir, Kayseri, Konya (1000MW YEKA 1 GES’in yanına bir 50 MW daha gider)
Ek 50MW kapasiteden yararlanıp bana göre(teknik ve beşeri şartlar nedeniyle) YEKA açılması gereken diğer iller Sanayi tüketimi büyüklüklerine göre sıraladım Bursa, Kocaeli, İzmir, Adana, K.Maraş, Manisa, Hatay (YEKA 2 Bölgesi), Çanakkale (Hep rüzgar hep rüzgar nereye kadar), Denizli, Mersin, Uşak, Kütahya, Malatya, Diyarbakır, Afyon, Aydın, Muğla, Mardin, Adıyaman, Zonguldak, Burdur(sanayi tüketimi düşük ama Hasan Yiğit’in gül hatrı var:), Elazığ (Bana göre aslında oradaki GES yeter ama TEDAŞ’ın kalbi Elazığlıları kırmak istemem) (Toplam 44 il düşündüm)
Ardahan, Iğdır, Isparta, Tunceli, Şırnak, Kars, Erzurum, Bingöl, Sinop, Giresun, Kırşehir, Ağrı, Yozgat, Amasya ,Bartın, Kırıkkale, Karabük, Tokat, Çorum, Artvin, Çankırı, Gümüşhane, Trabzon, Siirt, Batman, Yalova, Erzincan, Ordu illerden bazıları sürpriz yapılıp gerek GES kurulu gücü düşüklüğü gerekse de sanayi tüketim düşüklüğüne rağmen değerlendirmeye alınmayacak diye bir şey söylemek istemiyorum. Tamamen basit bir varsayım üzerine kurulu bir tahmin benimkisi. Herkes bu tabloları kendine göre yorumlayabilir. Güneşlenme oranlarını pek dikkate almadım farkettiyseniz; ama tablom en çok GES kurulan iller sıralaması temelli olduğu için haliyle aslında en verimli illeri tablonun üst sıralarında görüyorsunuz. Ya da ticaret abonelikleri, mesken abonelikleri tüketimleri dikkate alınmadı. Bunları da değerlendirmeye alıp daha detaylı bir çalışma yapılacağını düşünüyorum YEKA listeleri hazırlanırken.
YEKA’da mini ya da büyük farketmez; amaç enerjinin ucuz, verimli, çevreye zarar verilmeden ve stabil verilmesi olmalı. Sadece GES’e ve RES’e dayalı bir YEKA modelini de tasvip etmiyorum. Diğer yenilenebilir enerji çeşitlerine yönelik YEKA sahaları çalışmalarını da daha sık görmek, başarılı bir enerji çeşitliliği yaratmak gereklidir diye düşünüyorum. Bakanlığımızın izlediği stratejinin de bu yönlü olduğunu görüyorum. YEKA GES’lerin tamamen yerli hücreler kullanılarak üretilen Güneş Panelleriyle kurulması, tarım ve mera alanlarına kesinlikle kurulmaması (yekpare tüm bürokratların bu konuda hassas olması ve geçici kişisel çıkarlarla çevre yağmasına göz yummaması lazım), tesislerin iletim ve dağıtım sistemini etkilemeyecek şekilde yüksek teknolojiyle yerli ve milli kaynaklarla kurulması gereklidir. Yarışma şartnamelerinde tavan fiyatların dünya standartlarına göre hazırlanması, eski teknoloji enerji üretim tekniklerini içermemesi, çantacı şirket ve kişilere kesinlikle izin verilmeyecek şartname içeriklerinin hazırlanması, bürokrat tanıdıklarının değil istekli, vizyoner, çalışkan yerli ya da yabancı fark etmez iş insanlarının YEKA ihalelerinde yer almaları gereklidir diye düşünüyorum.
YEKA projesi hazırlamak isteyen kişilere notlar:
- Öncelikle MERA ve TARIM arazilerinden çek ellerini!
- Tapu hazırlıkları sırasında ön lisans aşamasında tapunun proje sahibine ait olması şartının getirileceğini/getirildiğini unutmayın. Cebinize arazi parasını şimdiden koyun, 10 MW saha için tahmini en az 800.000 TL -1.500.000 TL
- Enerji piyasası Lisans Yönetmeliğini mutlaka okuyun. Örneğin asgari ödenmiş sermaye “YEKA kapsamında üretim tesisi kurulması için yapılan üretim lisansı başvuruları açısından yüzde beşine eşit” olmalıdır.
- Velev ki yarışma ihalesini kazandınız 90 gün içerisinde YEKA olarak belirlenecek araziyi EIGM’e sunacağınızı ve gerekli kriterleri sağlaması gerektiğini unutmayın.
- 90 gün içinde Arazi buldun diyelim bu arazinin YEKA kullanım hakkı sözleşmesinde imzaladığını kurulu gücün %70’ine erişecek büyüklükte olmasına dikkat edin. Örneğin 20MW için en az 14 MW sığabilecek şekilde sözleşmeni tadil edebilirsin (14*16=224 dönüm arazi). Bu şimdilik böyle bir bakarsın yönetmelik değişir.
- Kamu kaynaklı mücbir sebepli bir durum olmadığı müddetçe beyan ettiğin sahayı değiştiremezsin.
- YEKA ihalesi geçici ve kesin teminat aşamaları için cebine para koymayı unutma. Toplam yatırım tutarının %3-5’i arası olabilir.
- YEKA kapsamındaki projeler için Ön lisans başvurusunda rüzgar veya güneş ölçümü bulunması zorunluluğu yoktur. Ama sen yine de yaptır ya da yapılanları araştır. Yeterince veri var kurumlarda.
- Fizibiliteleri hazırlarken yerli ürün kullanma zorunluluğu var diye, YEK Ek II sayılı cetvelde elektrik satışına yönelik yerli ürün kullanım teşviklerini hesaplama. İhaleyi kazandığında sadece verdiğiniz alım fiyatı geçerli olacak. Verdiğin fiyat sabittir, yıllara sari artmaz.
- Tahmini tavan fiyat 0,6USD ve/veya altı olacak. Destek süresi tahmini 10 -15 yıl olacak. (benim önerim ikincil bir tavan fiyat verilmesi ve o fiyatın altında teklif verenlere 15 yıl geri kalanlara 10 yıl veya altı yıl destek sağlanması)
- Yarışma ihalesine katılım 5 kişiden fazlaysa en düşük teklif veren 5 kişiden birinin ihalenin ikinci aşamasında yer alabileceğini unutma. O yüzden eğer bu işe gerçekten gönüllüysen herkesin Antalya gibi bir sahil kentine yatırım yapmayı seveceğini; ama TEİAŞ 15. Bölge’ye (hakkari, van, bitlis vb.) mesafeli bakacağını unutma. Ama ışınımın da iyisi oralarda.
- Taban fiyatlar için gelinebilecek değerleri görmek için Portekiz ve Yakın zamanda Malezya’da yapılan ihalelerdeki uç örnekleri incele.
- Finansman modelini oluştururken fiyatına iyi çalış, şartname de tesisin kurulma süresi belirleneceği unutma. Örneğin YEKA2 GES şartnamesinde; Kurulum Süresi: Sözleşmenin imzalanmasından itibaren 24üncü (yirmidördüncü) ayın sonuna kadar tüm GES’lerin kurulumuna başlanılır ve en geç 60ıncı (altmışıncı) ayın sonunda GES’lerin tamamı devreye alınır. Lisansı süresi: Sözleşmenin imzalanma tarihinden itibaren 30 (otuz) yıldır
- Yatırım Teşvik kapsamında yatırımın yapıldığı bölgeye göre KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Vergi İndirimi, Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı), Gelir Vergisi Stopajı İndirimi, Sosyal Sigortalar Prim Desteği (Çalışan Payı), Faiz Oranı Desteği gibi desteklerden faydalanması söz konusu olacaktır.
- Nereyi kapatalım Abi? Diye de durmadan sorma, çantacılığı bırak, oku biraz, araştır, öğren.yeka
Murat Güven
+905393659942
#miniyeka #solar # solarpanel #epc #ges #fv #module #sun #sunsystem #solarproduction #manufacturing #paneluretimi
